Ortaklık hukukunda âdi ortaklıkların bir alt türü veya görünümü olarak ortaya çıkan gizli ortaklıklar, en az iki kişinin aralarında yaptıkları ortaklık sözleşmesi uyarınca, beraberce yürüyecekleri ortak bir faaliyet neticesinde elde edecekleri kârı veya uğrayacakları zararı paylaşma hususunda anlaşmalarıyla kurulurlar. Ortaklı sözleşmesi herhangi bir özel şekle tabi değildir. Gizli ortaklıkta ortaklardan yalnızca birisi üçüncü kişilere karşı ortaya çıkar, yürütülen işi yalnız başına üstlenmiştir, dış ilişkide her şeyin sahibi ve sorumlusu olarak görünür. Biz bu ortağa aktif ortak adı veriyoruz. Diğer ortak veya ortaklar ise yalnızca iç ilişkide kalıp dış ilişkide ortaya çıkmazlar. Dışa karşı ortaklık malvarlığının hiçbir şekilde maliki ve yapılan işlerin sorumlusu olarak görünmezler. Yani her şey aktif ortak üzerinden cereyan eder. Bu şekilde iç ilişkide kaldıklarından ve pasif pozisyonda bulunduklarından dolayı bu ortağa gizli ortak adını veriyoruz. Gizli ortaklık tamamen legal bir ortaklık olup âdi ortaklıkların özel bir çeşididir. (…) Ancak Türk hukuk doktrininde birçok yazar tarafından da açıkça belirtildiği üzere, gizli ortaklıklar kanunda açıkça düzenlenmemesinin aksine oldukça yaygın bir uygulama alanına ve gücüne sahiptir.i
İç ortaklık ilişkisinin bir alt türü olarak gizli ortaklıklar, kısa ve yalın olarak aşağıdaki şekilde tarif edilebilir:
Bir şahsın (gizli ortak) aralarındaki sözleşmeye dayanarak bir başka şahsın yürüttüğü bir işletme faaliyetine kâra ve zarara katılma suretiyle iştirak ettiği gizli ortağın ( iştirak ettiği şahsın) koyduğu katılma payının aktif ortağın (işlemlerde bulunan şahsın) mal varlığına geçtiği ve gizli ortağı iç ilişkide belli ölçüde yönetime katılma ve denetleme haklarına sahip olduğu temelinde birlikte yürütülen bu işletme faaliyeti bakımından, üçüncü kişilerle yalnızca aktif ortağın işlem yapmaya yetkili olduğu ve bundan mesul tutulabildiği adi ortaklıktır. ii
Yukarıda yapılan tariflerden ve gizli ortaklık ile ilgili verilen yargı kararlarından anlaşılacağı üzere, gizli ortaklık hukuken tanınmakta olup gene hukuki açıdan geçerli bir âdi ortaklık türüdür.
Gizli ortak, ortağı bulunduğu işletmeye ortak olmakta ve bu ortaklıktan aktif ortak dışında hiç kimsenin bilgisi (kendileri istemediği takdirde) olmamaktadır. Üçüncü kişilere karşı sadece aktif ortak muhatap olmakta, fakat gizli ortak, aktif ortağa iç işlerde karışabilmektedir.
Ortaklıkta Gizli Ortağın Mali Yükümlülükleri
Gizli ortaklık hukuki açıdan geçerli bir ortaklık olarak kabul edilmesinin yanında, tarifinden de anlaşılacağı üzere ortada bir işletme bulunmakta ve gizli ortak bu işletmenin kârına ve zararına katılmaktadır. İşletmenin kâr etmesi durumunda ortaklık payına karşı bir nema almaktadır. Bu nema ayni olabileceği gibi nakit de olabilmektedir.